ROŚLINY MIODODAJNE

W pszczelarstwie najpiękniejsze jest to, że w przerwach w pracy można obserwować pracę pszczół.

Poniżej przykłady roślin miododajnych (od tych małych po te duże) widzianych z mojego punktu widzenia, czyli z pszczołą na pierwszym planie (zdjęcia na mojej stronie, oprócz pszczoły na wyce, są mojego autorstwa).

Takie widoki są możliwe, jeżeli odpowiednio wcześniej wysiejemy/zasadzimy rośliny miododajne.

Podbiał pospolity

Podbiał pospolity (Tussilago farfara L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae Dum.). Rodzime obszary jego występowania obejmują Europę, dużą część Azji oraz Algierię i Maroko. Rozprzestrzenił się również poza tymi obszarami jako gatunek zawleczony (m.in. w Ameryce Północnej). W Polsce jest pospolity. Inne nazwy ludowe i zwyczajowe: białkuch, ośla stopa, końskie kopyto, boże liczko, kniat, kaczyniec, grzybień, białodrzew. Jest jedną z pierwszych kwitnących roślin pyłko i nektarodajnych, z którego pszczoły na przedwiośniu chętnie korzystają. Pszczelarze stosują datę kwitnięcia podbiało do orientacyjnego określenia daty kwitnięcia następnych roślin np. średnio po przekwitnięciu podbiału kwitną: wierzba iwa – 7 dni, malina 55 dni, wrzos 129 dni.

Śnieżyczka przebiśnieg

Śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny amarylkowatych, typowy dla rodzaju Galanthus. W naturze znany z lasów południowej i środkowej Europy, jednak szeroko rozpowszechniony poza zwartym zasięgiem jako roślina ozdobna. Gatunek popularny w uprawie i rozpoznawalny jako symbol przedwiośnia. Także roślina miododajna i lecznicza. W Polsce podlega ochronie gatunkowej ścisłej. Pszczoły na przedwiośniu bardzo chętnie odwiedzają kwiaty przebiśniegów. Bardzo często można zaobserwować te pracowite owady jak zbierają z nich pyłek.

Macierzanka piaskowa

Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jasnotowatych. Inne nazwy to cząberek, tymianek wąskolistny, dzięcielnica. Występuje w Europie i na Syberii. W Polsce jest pospolity na całym niżu. Kwitnie od czerwca do końca sierpnia, jest owadopylna. Roślina miododajna, bardzo licznie odwiedzana przez owady. Nasiona roznoszone przez mrówki. Występuje w widnych lasach sosnowych i brzozowych. W miejscach nasłonecznionych pokrywa teren zwartym kobiercem. W rzeczywistości kwiaty koloru są bardziej różowe niż na zdjęciu.

Macierzanka tymianek

Macierzanka tymianek (Thymus vulgaris L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych. Zwyczajowo nazywany jest też tymiankiem pospolitym, tymiankiem właściwym, tymianem. Pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego, obecnie rośnie dziko w Maroku, Grecji, Turcji, Włoszech i Hiszpanii. Jest uprawiany w wielu regionach świata jako przyprawa. Świetna roślina do ogrodu wzbogacająca pożytek dla pszczoł i dostarcza świeżego ziela do kuchni. Kolor kwiatów od białego, różowy po błękit.

Mniszek lekarski

Mniszek lekarski – Jest jedną z najbardziej pospolitych roślin występujących w naszych ogrodach i na pastwiskach, a mimo to rzadko znamy jego prawidłową nazwę. Mylnie nazywany jest mleczem lub dmuchawcem. Kwiaty mniszka są bardzo zasobne w pyłek dochodzącej do 300 kg tego surowca, wydajność miodowa ściśle zależna jest od temperatury, im wyższa tym obficiej wydziela, najlepsze nektarowanie zaczyna się powyżej 25*C.

Koniczyna biała

Koniczyna biała (Trifolium repenes) Roślina bardzo popularna roślina w polsce. Często można spotkać na pastwiskach, suchych łąkach, pasach przydrożnych, granicach między polami uprawnymi i w trawnikach. Kwiatostan ma kształt kulistej główki zawierającej 40-80 obcopylnych kwiatków motylkowych, wyrastającej na długiej szypułce. Kolor od białego do kremowego. Płytko ukorzeniająca się, o licznych korzeniach przybyszowych. Jest mało wymagająca, jeśli chodzi o glebę i nadaje się do zasiewu na terenie całego kraju, gdzie bez problemu znakomicie rośnie i nektaruje. Nektar jest bardzo łatwo dostępny dla pszczół a wydajność miodowa potrafi przekroczyć 110 kg z hektara.

Koniczyna polna

Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) Roślina jednoroczna, bądź dwuletnia. Rośnie na stanowiskach suchych i ubogich glebach. Dorasta do 30 cm. Kwiaty łatwo dostępne dla pszczół i chętnie są odwiedzane przez owady

Lawenda wąskolistna

Lawenda wąskolistna – półkrzew, chętnie sadzony w ogrodzie, a jeszcze chętniej odwiedzany przez pszczoły i motyle. Jej wydajność nektarowa wacha się w granicy 150 – 300 kg z jednego hektara. We Francji pozyskuje się z niej bardzo smaczny miód towarowy.

Hyzop lekarski

Hyzop lekarski (Hyssopus officinalis) – (spotykana także pisownia „hizop”) gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Inne nazwy zwyczajowe: izap lekarski, józefek, józefka Rodzimy obszar występowania to Afryka Północna (Algieria, Maroko), Europa Południowa i Środkowa, Azja Zachodnia (Iran, Turcja) i Kaukaz. Rozprzestrzenił się jako gatunek zawleczony lub uciekinier z upraw gdzieniegdzie poza obszarem swojego rodzimego występowania w Europie oraz w Ameryce Północnej. Kwiaty tej krzewinki są od ciemnoniebieskich po różowe i białe. Można tą roślinę używać jako przyprawę do mięs i ryb. Pszczoły chętnie odwiedzają jej liczne kwiatostany.

Wyka ptasia

Wyka ptasia (Vicia cracca L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny bobowatych. Rodzimym obszarem jej występowania jest Azja i Europa, ale rozprzestrzenił się też w innych regionach świata. W Polsce pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Wydajność jej szacuję się do 80 kg z ha. Osobiście, sporadycznie spotykam pszczoły na kwiatach tej rośliny, możliwe, że jak większość roślin motylkowych o głębokich kwiatach, ciężko pszczole się dostać do nektaru i może mieć wpływ temeperatura tak jak wypadku robini akacjowej im cieplej tym łatwije jest rozchylić żagielek kwiatu.

Amorfa krzewiasta

Amorfa krzewiasta, a. drzewiasta, a. zwyczajna, indygowiec zwyczajny, (Amorpha fruticosa L.) – gatunek krzewu z rodziny bobowatych. Pochodzi ze wschodniej części USA, skąd wzdłuż rzek rozprzestrzeniła się na niemal całe Stany Zjednoczone i na południową część Kanady, rozprzestrzenia się również w Europie i w Azji. Do Europy została sprowadzona w XVIII wieku w celach komercyjnych i z czasem naturalizowała się w wielu krajach, zwłaszcza na południu Europy (w Polsce obecna od 1806 roku). W Polsce roślina uprawna], lokalnie występować może też jako kenofit. Bardzo chętnie oblatywana przez pszczoły, kwitnie w czerwcu i dorasta do 2 m.

Lebiodka pospolita (Oregano)

Lebiodka pospolita (Origanum vulgare), zwana popularnie oregano(przyprawa) – zakwita pod koniec czerwca. Kwitnie w lipcu i na początku sierpnia. Jest licznie odwiedzana przez pszczoły. Wydajność miodowa z 1 ha zwartego łanu może przekraczać nawet 500 kg.

Facelia błękitna

Facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia Benth.) i pszczolinka halictus ligatus. Facelia należy do najlepszych roślin miododajnych. Pszczoły odwiedzają facelię błękitną przez cały dzień. Na 1 m2 uprawy może pracować 30 pszczół (wydajność na dobrych glebach dochodzi do 300-400 kg miodu/ha).

Ogórecznik lekarski

Ogórecznik lekarski (Borago officinalis L) – odznacza się dużą miododajnością: jeden kwiat wy¬dziela do 12 mg nektaru. Zawartość cukrów waha się od 40 do 77%. Nektarowanie trwa od świtu do nocy i nie ustaje nawet w dni chłodne, kiedy pszczoły już niechętnie wylatują z ula. Wy¬dajność miodową z hektara ocenia się na 200 kg, lecz w dobrych może być znacznie większa. Ogórecznik wysiewa się wczesną wiosną do gruntu w rzędy co 30—40 cm na głębokość 1—2 cm. Na 1 ha potrzeba około 10 kg nasion. Najodpowiedniej¬sze do jego uprawy są gleby lekkie, lecz urodzajne. Ponadto świeże, młode liście można wykorzystać do sałatki na obiad Niecierpek gruczołowaty/himalajski/Roylego (Impatiens glandulifera Royle) – Roślina jednoroczna z rodziny niecierpkowatych (Balsaminaceae), pochodząca z Azji (Himalaje). W Polsce zaliczony do gatunków inwazyjnych i na obszarach chronionych tępiony. Dość często spotykany w ogrodach wiejskich, przy rowach z wodą, nad brzegami sadzawek i górskich potoków. Ze względu na porę kwitnienia i wysoką wydajność miodowa sięgającą 700 kg/ha oraz pyłkowa (400 kg/ha) jest on wartościową rośliną do poprawy pożytków pszczelich (Jabłoński 1986, 2000).

Lubczyk ogrodowy

Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale) – popularnie nazywany magi i często uprawiana w ogrodach roślina z rodziny selerowatych, wieloletnia. Jego wydajność miodową szacuję się na 490 kg/ha.

Trędownik bulwiasty

Trędownik bulwiasty (Scrophularia nodosa L.) – Przez pszczelarzy trędownik bulwiasty uważany jest za jedną z najbardziej wydajnych krajowych bylin miododajnych – jego wydajność z 1 ha dochodzi do 800 kg. Rośnie na stanowiskach wilgotnych, toleruje stanowiska okresowo suche.

Astry

Astry, głównie odmiany późno kwitnące min. aster alpejski stanowią dla pszczół, bardzo dobre źródło pyłku i nektaru w okresie późnego lata ii jesieni, gdy kwiaty potrafią się utrzymywać do pierwszy przymrozków.

Rzepak ozimy

Rzepak ozimy – jeden z pierwszych w Polsce pożytków towarowych, czyli taki, z którego pozyskuje się znaczne ilości miodu. Jego wydajność sięga do 350 kg z ha.

Gryka zwyczajna

Gryka zwyczajna – jest to roślina jednoroczna z rodziny rdestowatych, dorastająca do 60-80 cm wysokości. Drykę zaczęto uprawiać już 4 tys. lat temu w górzystych rejonach północnych Indii. Do polski przywędrowała wraz z najazdem i osiedlaniem się Tatarów. Na pożytkach z gryki pszczoły stają się agresywne. Wydajność miodowa z 1 ha upraw nasiennych waha się od 80 do 500 kg.

Ostrożeń warzywny

Ostrożeń warzywny (Cirsium oleraceum (L.) Scop.- w tym roku bardzo chętnie odwiedzany przez pszczoły, w ubiegłbym w ogóle nim się nie interesowały – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Nazwy ludowe: czarcie żebro, pietra ziele, carskie ziele. Występuje w Azji i w Europie (z wyjątkiem rejonu Morza Śródziemnego). W Polsce jest pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich (do regla dolnego). Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy.

Nostrzyk biały

Nostrzyk biały (Melilotus albus) – Należy do najlepszych rodzimych roślin miododajnych w naszym klimacie. Bywa bardzo licznie odwiedzany przez pszczoły miodne. Wydajność miodowa z 1 ha wynosi 300–600 kg

Oset nastroszony

Oset nastroszony (Carduus acanthoides L.) jest rośliną dwuletnią. Rośnie na stanowiskach słonecznych i suchych. Dostarcza spore ilości pyłku i nektaru.

Malina właściwa

Malina właściwa (Rubus Idaeus) –Krzew z dwuletnimi pędami. W pierwszym roku wytwarza długie pędy bez kwiatów, a w drugim roku na nich kwitnie. W górach moje pociechy uwijają się od rana aż po późny wieczór na kwiatach maliny i rzekłbym, że nie przeszkadza im zapadający zmrok jeszcze o godzinie 21 można zaobserwować jak przeskakują z kwiatka na kwiatek Wydajność miodowa maliny to 100 – 250 kg z ha. Maliny uprawne są w równi wydajne pod względem nektarodajności, a okres kwitnięcia plantacji selekcjonowanych odmian jest o wiele dłuższy od dzikich roślin.

Niecierpek gruczołowaty

Niecierpek gruczołowaty/himalajski/Roylego (Impatiens glandulifera Royle) – Roślina jednoroczna z rodziny niecierpkowatych (Balsaminaceae), pochodząca z Azji (Himalaje). W Polsce wprowadzony na listę gatunków inwazyjnych i na obszarach chronionych tępiony. Dość często spotykany w okolicy rzek, rowów i przy górskich potokach oraz w ogrodach wiejskich. Kwitnie od połowy lipca do pierwszych przymrozków. Jego wydajność szacuję się na 700 kg/ha oraz pyłkowa 400 kg/ha. Z obserwacji tej rośliny w górskich klimatach pszczoły wykazują niskie zainteresowanie tą rośliną.

Leszczyna pospolita

Leszczyna pospolita (Corylus avellana L.) – gatunek krzewu należącego do rodziny brzozowatych. Występuje w stanie dzikim w całej Europie i Azji Mniejszej po Kaukaz. W Polsce pospolita zarówno na niżu jak i w górach do ok. 1300 m n.p.m. Pomimo, że leszczyny są wiatropylne to w sprzyjających warunkach pogodowych pszczoły chętnie zbierają z niej pyłek. Zazwyczaj te krzewy pylą w okresie wczesnowiosennym, gdy nic jeszcze nie kwitnie.

Wierzba

Wierzba (Salix L.) – rodzaj drzew, krzewów lub płożących krzewinek z rodziny wierzbowatych (Salicaceae Mirb.). Występuje około 400 gatunków tego rodzaju. Rośnie na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Australii i Antarktydy[2]. W Polsce dziko rośnie około 30 gatunków (ich liczba jest różna, zależnie od ujęcia taksonomicznego). Ponadto wiele gatunków jest uprawianych (głównie jako rośliny ozdobne) Kwiaty wierzb są prawdziwym rajem dla pszczół dostarczają olbrzymie ilości dobrej jakości pyłku, który jest bardzo ważny wiosną dla rozwoju rodzin pszczelich. Ponadto w ciepłe dni obwicie nektaruje, czasem udaje się pozyskać miód wierzbowy.

Lipa drobnolistna

Lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.) – gatunek drzewa, należący do rodziny lipowatych. Pochodzi z Europy i Azji Zachodniej. W Polsce występuje pospolicie na terytorium całego kraju. Występuje w stanie naturalnym, ale jest także bardzo często sadzona przy domach, w parkach i przy drogach, jako roślina ozdobna i użyteczna. Zakwita w pierwszej dekadzie lipca. Kwitnie 2 tygodnie. Wydajność miodowa wynosi 200 kg z 1 ha, pyłkowa – 40 kg z 1 ha.

Żródło: http://pasiekamarcina.pl/